Toen mijn dochter me vanmorgen een aan paar elkaar geniete A4-tjes met handgeschreven gedichten van alle kinderen uit haar klas liet zien, had ik gemengde gevoelens, die ik in deze korte aantekening zal ventileren. GEDICHTENBUNDEL, stond er op de A4-tjes. De juf had de kinderen verteld dat ze moesten rijmen: mijn dochter schreef over een verre ster en “ik huil / want ik zie mijn moeders kuil”. Aan de rijmdwang was het onvermogen af te lezen, van de leerkracht om kinderen te enthousiasmeren.
Een paar maanden geleden was ik op de school van mijn dochter om mezelf als ‘Schooldichter’ te verkopen, iets waar ik op grond van mijn publicaties en ervaring geschikt voor ben. Ik legde in geuren en kleuren uit wat ik te bieden heb, en de leerkrachten leken alle drie enthousiast. Ze zouden contact met me opnemen wanneer het ze weer meer ruimte zagen, vanwege corona was het was lastig toen.
De afgelopen weken las ik dat de school allerlei artistieke invalleerkrachten heeft ingezet, enthousiaste twintigers die het er graag bij deden, maar ik kreeg, en daarover gaat deze jeremiade, geen telefoontje. Wat zagen deze leerkrachten toen ik me kwam voorstellen? We weten allemaal dat Dutch directness een mythe is: mensen zijn altijd ‘heel aardig’ tegen elkaar, zoals het ’s lands handelsgeest betaamt, maar passeren elkaar vanuit diezelfde kruideniersmentaliteit net zo gemakkelijk. Het telefoontje bleef uit. Wat hadden deze mensen gezien? Ik kan er enkel naar raden.
Een sullige artiest die zijn brood bij elkaar komt sprokkelen? Een amateurschrijver die denkt snel geld te kunnen verdienen? Een loser die met een poot in de bijstand staat? In ieder geval niet iemand voor wie je het fatsoen opbrengt om hem terug te bellen.
Wijten
Ik zou willen dat Nederlanders wat directer waren en mensen lieten weten waar ze aan toe zijn. Ik ken de kniereflex die op zo’n opmerking volgt: wijten, wijten, wijten. Je hebt het aan jezelf te wijten. Je presenteert jezelf niet goed. Geen wonder dat de mensen je ‘zo’ zien. Dat is toch echt je eigen verantwoordelijkheid! Ik ben dat wijten eerlijk gezegd een beetje moe. Ik heb mijn hele leven lopen wijten. De Nederlandse achterbaksheid maakt me zoetjesaan ziek. Say it to my face.
Ik luister naar prachtige klassieke muziek, drink goede koffie en ga gemütlich in mijn pyjama op de bank verder met grof geld verdienen door het volstrekt zinloos ‘kopiëren’ en ‘plakken’ van tekens op een beeldscherm.
Daaruit mag u concluderen dat ik het stadium van de frustratie ruimschoots ben gepasseerd. Maar ik begrijp de emotie van de stakkers die van de autoriteiten ’te horen krijgen’ (zie daar de meest afgrijselijke Nederlandse uitdrukking) dat ze ‘zoals ze zijn niks zinvols kunnen bijdragen aan de samenleving en nodig op cursus moeten’, uiteraard in stroperigere, achterbaksere bewoordingen.
Misschien is het beter wanneer we, binnen de context van werk, keihard tegen elkaar zeggen wat we zien. Onverbloemd, kleuterachtig eerlijk: “je toon bevalt ons niet, we gaan je niet bellen”; “we zoeken een vrouw, succes verder”; “je komt onverzorgd over, je krijgt nul op het rekest”. Op die manier verspillen we minder van elkaars werktijd en energie.
Dag, Kamiel! Wij spraken elkaar heel even na afloop van het Open Podium waar ik o.a. genoot van het samenspel van jou en je dochter! Ik las zojuist over jouw bevindingen met haar school, het niet antwoorden op jouw aanbod daar Schooldichter te willen zijn. Een leuk initiatief al denk ik niet dat ieder literair geschoold mens geschikt hoeft te zijn om met kinderen te werken. Maar ’t is niet leuk om achteraf te vernemen dat men daar uiteindelijk anderen voor heeft ingezet. Wel schrok ik van de negatieve toon in het stukje dat je erover schreef op internet. De vraag die bij me opkomt is of je jouw ongenoegen ook rechtstreeks hebt geuit naar de betreffende leerkrachten toe? Eerlijkheid en communicatie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, en dan bedoel ik het persoonlijk uitspreken van wat dwarszit en niet via ‘het net’. De eerlijkheid gebood me dit even aan je te laten weten! We zien elkaar misschien weer op een volgend Open Podium! Met vriendelijke groeten, Nelligje
Hartelijk dank! Het open podium was leuk, wij hopen op meer podia te mogen optreden in Nederland. Ik ben voltijds schrijver, en je moet wat he.
Dit stukje was in zekere zin ‘afreageren’ en geschreven in een tijd dat ik ernstige pijnklachten had en de wereld behoorlijk zwart zag. Daarom heb ik het geanonimiseerd op het net gezet in plaats van de leerkrachten (die ongetwijfeld hun redenen hebben) ermee last te vallen. Ik ben het ermee eens dat we zoveel mogelijk open en eerlijk moeten communiceren, maar ik heb besloten de school er niet over te bellen. Ik heb al een aantal maanden dichtlessen gegeven en het klikte altijd met de kinderen. Fantastische ervaringen van verlegen leerlingen die je mag aanzetten om iets heel moois te maken. Daar doe ik het voor! Hartelijke groeten, en we zien elkaar beslist weer eens, kamiel