Wat bedoel ik met minimalisme? Is het een modeterm om mijn moreel als superieur veronderstelde levenswijze de voornaamheid van een label te geven? Of is het een slinkse manier om met luiheid weg te komen? Ik vond een uitgebreide definitie van minimalisme van een man die boekjes verkoopt over minder spullen in je huis en meer authentiek jezelf zijn. Prima instelling, alleen funest voor de economie die dingen moet verkopen.
Maar die economie dematerialiseert, heb ik gelezen. We kopen virtuele producten om in de weer te blijven. Dat is allemaal prima wanneer je je geld verdient met zinvolle of zelfs leuke werkzaamheden. Voor de economische onderlaag draait het nog steeds om overleven. Onderdak is min of meer verplicht en zonder voedsel kun je niet lang. De minimalist moet alle slimmigheid uit de kast halen om op dat niveau op enige resonantie voor zijn verhaaltje van ‘minder minder’ te stuiten.
Maar het is vooral ook spiritueel. Focus. Minder informatie. Je hoeft niet alles te weten. Tevreden zijn in en met het moment. Zen. Kortere stukjes schrijven.
Voor mij is minimalisme in de eerste plaats een afweerreactie tegen de overweldigende complexe krachten die op ons werken. Het is give me a break. Het is een vlucht, een onwil om te concurreren. Het is de wil om te verstenen en behouden te blijven in tijden van runaway vooruitgang. Het is de strategie van de onmacht om anderen te verleiden door te appelleren aan hun morele instinct.
Minimalisme redt ons niet. Het is een respectabele keuze die mensen vanaf een middeninkomen gelukkiger maakt. Het is een manier van leven die, wanneer velen ervoor kiezen, de economie snel kan dematerialiseren en, omdat er een beperkte markt is voor virtuele boodschappen, kan krimpen. Slimme krimp vond mijn intuïtie altijd een mooi idee. Het probleem is alleen: in een economie die zich geen iPads kan veroorloven zullen ook de basisbehoeften duur zijn in termen van de lokale koopkracht. De slimmigheid bestaat er dus in dat basisbehoeften solidair worden gedekt met een basisverzorging.
Ik heb helaas teveel gelezen en te weinig onthouden over deze materie. En dat is het aspect dat veel mensen vergeten: intellectueel minimalisme betekent gewoon domheid.